“W języku potocznym termin epidemia używany jest jako synonim masowych zachorowań wywołanych chorobami zakaźnymi. Często definiuje się ją jako wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących. Przypadki globalnych epidemii nazywa się pandemią.”
Oto kilka przykłady najważniejszych chorób epidemicznych (i pandemicznych):
- grypy
- grypa hiszpanka (1918-1919) – ponad 50 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
- grypa azjatycka (1957) – ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
- grypa Hong-Kong (1968) – ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
- Pandemia grypy A/H1N1 (od 11 czerwca 2009) - ok. 12799 ofiar na całym świecie
- AIDS – masowe zachorowania; zwłaszcza na kontynencie afrykańskim (wszystko od początku rozdziału do tego miejsca zaczerpnięte z tekstu “Modele epidemii“ ). Epidemia ta jest o tyle nietypowa, że wirus HIV bezpośrednio atakuje komórki układu odporności człowieka, upośledzające jego odpowiedź immunologiczną, a co więcej jest tzw. “retrowirusem”, co oznacza, że kopia jego kodu genetycznego jest włączana do DNA komórki, więc wirus ginie tylko wraz z zakażoną komórką, a jego produkcja może być tak niewielka, że zakażone komórki są dla układu immunologicznego nieodróżnialne od zdrowych.
- Koronawirusy - SARS, MERS, SARS-2 czyli COVID-19
- Stare choroby epidemiczne dorosłych, w większości zwalczone już higieną, szczepionkami i/lub antybiotykami: dżuma, czarna ospa (ostatni raz w Polsce w 1963 we Wrocławiu), cholera, kiła, gruźlica i trąd
- Opanowane choroby epidemiczne dzieci: polio, płonica (szkarlatyna), błonica (krup), krztusiec (koklusz), oraz jeszcze nie opanowane, mimo istnienia szczepionki: odra, świnka i różyczka.
- Ospa wietrzna - jedna z bardziej zaraźliwych chorób wirusowych, ale na szczęście nie obarczona śmiertelnością. Chorują zarówno dzieci jak i dorośli, przy czym dorośli ciężej.
- Chorobami epidemicznymi są też “katary”, czyli “nieżyty nosa” zwane też “przeziębieniami”. Wywołuje je wiele szczepów wirusów, które ze względu na długą koewolucję z człowiekiem nie są już niebezpieczne dla ludzi z normalnym systemem odpornościowym. W większości przypadków za powstanie kataru wirusowego odpowiadają rhinowirusy, wirusy paragrypy, wirus grypy i adenowirusy. Wielość wirusów wywołujących “przeziębienie”, ich względna nieszkodliwość i szybkie mutacje powodują, że przygotowanie szczepionek przeciw nim jest uznawane za nieopłacalne czy wręcz niewykonalne.
Różnorodne modele epidemii to jedna z ważniejszych użytkowo klas modeli
matematycznych i komputerowych modeli symulacyjnych. Różnorodne modele epidemii chorób zakaźnych stosowane od lat w epidemiologii - niekiedy z niezłymi skutkami. Ostatnio coraz częściej są to modele oparte na sieciach społecznych – istotne szczególnie dla epidemii grypy, AIDS czy SARS (tym tematem zajmiemy się później). Zdarzają się także bardzo złożone, przypominające gry w SIMSy, modele epidemii w konkretnych miastach (np. Model grypy w Los Angeles), coś nieco zbliżonego możemy jeszcze zrobić ćwicząc w następnym rozdziale
model epidemii w konwencji ABM.
EPIDEMIA jest także głównym modelem rozprzestrzeniania się informacji i innowacji w społeczeństwie, chociaż to nie do końca słuszne, i do czego też powinniśmy kiedyś wrócić.
CD w następnym wpisie.
